Συχνές ερωτήσεις

Η/Ο ψυχολόγος έχει ολοκληρώσει τις σπουδές της/του σε ένα από τα πανεπιστημιακά τμήματα ψυχολογίας και μπορεί να εργαστεί, εφόσον κατέχει τη νόμιμη άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος ψυχολόγου. Οι σπουδές ψυχολογίας εστιάζουν, ενδεικτικά, στην κατανόηση, τη μελέτη και την έρευνα της ανθρώπινης σκέψης και συμπεριφοράς τόσο σε ατομικό, όσο και σε επίπεδο σχέσεων, ομάδων και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
Η/ο ψυχίατρος έχει ολοκληρώσει σπουδές ιατρικής και στη συνέχεια έχει ειδικευτεί στον τομέα της Ψυχιατρικής. Εργάζεται με βάση το ιατροκεντρικό ή βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο, ενώ είναι η/ο μόνη/-ος ειδικός που έχει την αρμοδιότητα να συστήσει και να συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή.
Ως ψυχοθεραπεύτρια/-τής μπορεί να εργαστεί μία/ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας που έχει μετεκπαιδευτεί σε μία ή και περισσότερες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις (π.χ. συστημική, ψυχοδυναμική, γνωστική-συμπεριφορική, gestalt κλπ.) και έχει λάβει την αντίστοιχη πιστοποίηση από αναγνωρισμένο φορέα. Συνήθως, η εκπαίδευση (σε κάποια προσέγγιση) είναι τετραετής και η/ο ψυχοθεραπεύτρια/-τής έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την προσέγγιση εκείνη που ταιριάζει στο προσωπικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό της/του υπόβαθρο.

Συχνά οι άνθρωποι αναρωτιούνται ποια είναι τα κριτήρια εκείνα που θα τους
οδηγήσουν να επιλέξουν την ψυχοθεραπευτική μέθοδο που θα τους ταιριάζει
καλύτερα. Αρχικά, σημασία έχει να επιλέγονται ψυχοθεραπεύτριες/-τές σύμφωνα με τις πανεπιστημιακές σπουδές και την εξειδίκευσή τους σε κάποιον κλάδο ψυχοθεραπείας. Θεωρούμε, ακόμη, ότι η κάθε προσέγγιση επιδιώκει την
υποστήριξη των ατόμων και την ανακούφισή τους από συμπτώματα, δυσκολίες και προβληματισμούς. Το ζητούμενο είναι να χτιστεί μία θεραπευτική σχέση με θεμέλια τον σεβασμό στις ανάγκες του κάθε ατόμου, τη συνέπεια και την τήρηση της επαγγελματικής δεοντολογίας. Το θεραπευτικό πλαίσιο χρειάζεται να βιώνεται ως ασφαλές και όχι επικριτικό, παρέχοντας στους ανθρώπους τη δυνατότητα έκφρασης και μοιράσματος μέσα σε ένα εμπιστευτικό περιβάλλον.

Ως θεραπευτική σχέση περιγράφεται η σχέση που χτίζεται σταδιακά ανάμεσα στην/στον ψυχοθεραπεύτρια/-τή και στο άτομο, το ζευγάρι, την οικογένεια που προσέρχονται σε θεραπεία. Κατά τη θεραπευτική διαδικασία δημιουργείται ένα νέο «σύστημα» αλληλεπίδρασης με τη δική του δυναμική που επηρεάζεται από τη θεωρητική προσέγγιση και το υπόβαθρο του κάθε επαγγελματία, τα βιώματα και τις επιθυμίες των ατόμων. Μέσω της θεραπευτικής σχέσης που χτίζεται αναδεικνύονται τα ανεπεξέργαστα συναισθήματα και οι εσωτερικές συγκρούσεις που συχνά οδηγούν σε συμπτώματα που βαραίνουν τους ανθρώπους. Μέσα σε ένα ασφαλές θεραπευτικό πλαίσιο δημιουργείται ο χώρος, ώστε να κατανοηθούν και να ειπωθούν όσα συχνά δεν λέγονται, με σκοπό την ανακούφιση και την αλλαγή. Επιπλέον, θεωρούμε ότι η ψυχοθεραπευτική διαδικασία/σχέση δεν έχει ως στόχο να αντικαταστήσει τις σχέσεις με τους σημαντικούς άλλους, αλλά να αποτελέσει μία επανορθωτική διαδικασία για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων των ατόμων και τη διατήρηση και ενίσχυση των κοινωνικών δικτύων τους. Η σχέση αυτή που δημιουργείται αφορά μία σχέση συνεργασίας σε επαγγελματικό αποκλειστικά επίπεδο, χωρίς να επιτρέπεται κανενός άλλου είδους συσχέτιση. Οι επαγγελματίες ψυχοθεραπεύτριες/-τές έχουμε την ευθύνη της τήρησης των δεοντολογικών αρχών, με σεβασμό στην ιδιωτικότητα των ατόμων, αλλά και της διασφάλισης του απορρήτου και της εχεμύθειας όσων μοιράζονται τα προσερχόμενα στις συνεδρίες άτομα.

Η συχνότητα των συναντήσεων και το θεραπευτικό πλάνο εξαρτώνται από την προσέγγιση της/του θεραπεύτριας/-τή και από τα αιτήματα των προσερχόμενων σε θεραπεία ατόμων. Παρόμοια, η διάρκεια της συνολικής ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας εξαρτάται τόσο από τη προσέγγιση με την οποία δουλεύει η/ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας, αλλά και με το αίτημα του κάθε ατόμου. Ειδικότερα, μπορεί να πρόκειται για βραχύχρονη θεραπεία που εστιάζει σε συγκεκριμένο ζήτημα ή/και για θεραπεία με διάρκεια στον χρόνο που βασίζεται στη σε βάθος επεξεργασία της βιωμένης εμπειρίας του κάθε ατόμου συνδεδεμένη με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του. Ωστόσο, αναφορικά με την οικογενειακή θεραπεία και τη θεραπεία ζεύγους συνηθίζεται οι θεραπευτικοί στόχοι να είναι συγκεκριμένοι και η συνολική διάρκεια των συνεδριών μπορεί να είναι βραχύχρονη. Η πορεία προς την αλλαγή είναι σταδιακή, γίνεται αντιληπτή με τον καιρό και σε κάθε άτομο λειτουργεί διαφορετικά. Ακόμη, οι θεραπευτικοί στόχοι επαναπροσδιορίζονται ανάλογα με την πορεία της θεραπευτικής διαδικασίας και πιθανών αλλαγών που προκύπτουν κατά τη διάρκεια αυτής.

Πρόκειται για τη θεραπευτική προσέγγιση κατά την οποία συνομιλούμε με τα άτομα εστιάζοντας στην πολυπλοκότητα των σχέσεων τους. Δίνεται έμφαση στις αλληλεπιδράσεις και αλληλεξαρτήσεις, στις σχέσεις και τις δυναμικές τους, προσεγγίζοντας το άτομο μέσα από τα διαφορετικά συστήματα στα οποία υπάρχει και συμμετέχει (οικογένεια, φιλικό περιβάλλον, εργασιακό, κοινωνικό πλαίσιο κ.α.). Στη θεραπευτική διαδικασία εντοπίζουμε και κατανοούμε από κοινού τα μοτίβα επικοινωνίας, τις συμπεριφορές και τους ρόλους, τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τους τρόπους επικοινωνίας που επηρεάζουν τα άτομα στην καθημερινότητά τους και τις διαφορετικές σχέσεις στη ζωή τους. Υπό αυτό το πρίσμα, ως θεραπευτικούς στόχους θέτουμε τον εντοπισμό των δυσφορικών συνθηκών και συναισθημάτων, την ανακούφιση από τυχόν συμπτώματα, δυσκολίες ή αλλαγές που μπορεί να παρουσιαστούν στην προσωπική πορεία της ζωής ατόμων, ζευγαριών, οικογενειών και την εύρεση νέων τρόπων βίωσης και αλληλεπίδρασης που θα διευκολύνουν τα άτομα. Μέσα από μία όσο το δυνατόν πιο ενεργητική διαλογική διαδικασία εστιάζουμε στη (συν-)κατασκευή νέων νοημάτων και αναζητούμε νέες ιδέες και οπτικές που θα είναι βοηθητικές και χρήσιμες για τα ίδια τα άτομα, για τους σημαντικούς άλλους και τα συστήματα στα οποία συμμετέχουν.